Beien yn'e hjerst.
Yné maitiid bloeit it oeral om ús hinne. Yn de simmer binne de blommen fuort en de fruchten begjinne te groeien. Yn'e hjerst binne de fruchten klear. Ek de fruchten van de beammen.
Ferskate strûken en beammen krije dan moaie kleurde beien. De hagedoarn (meidoorn) sit al hiel betiid yn't foarjier yn't blêd en hat yn'e hjerst moaie reade beien. Smoarbeien wurde dy faak neamd. De roas krijt ek reade fruchten, dy wurde yn it frysk kantsjes neamd (rozebottels). Elkenien kent de hulst mei syn glânzjende blêden mei skerpe punten en moaie reade beien.
Op de eilânnen en yn de lauwersmar fine wy de dúndoarn (duindoorn) ek mei reade beien. Yn de tún by hûs stied faak kotoneaster (cotoneaster), tsjin de gevel of as hage. En ek de fjoerhagedoarn (vuurdoorn). Beide ha reade beien. Dy fan de fjoerhagedoarn skyne lekker te wezen. As de klysters dêr de flecht op ha is de beam samar leech.
Dan ha we ek noch de flear (vlier) mei syn swarte trossen flearbeien. As dy eartiids by ús yn'e wâl ryp wiene en de protters hiene de flecht der op, dan lei ús mem de wask net op de blikke, want de protters lieten faak wat falle. De koetsebeibeam (lijsterbes) stiet dan ek te pronkjen mei syn reade beien: koetsebeien of koetsekralen en yn Gaasterlân ek kwikkebeien. Wat in protte beien foar de fûgels yn'e hjerst.
Yn Gaasterlân waarden de koetsebeien - kwikkebeien ek brûkt om klysters te fangen foar de ferkeap. Dat wie foar earme minsken in moaie ynstruiïng. Der waarden bûgels makke. Men socht wylgetokken dy't yn twaën gongen (gaffel - strampel). De einen waarden yn elkaar draait. Der ûntstie dan in stokje mei in trijehoekje. Underoan kamen de kwikkebeien te hingjen en yn de midden in pear strûpen fan hynstehier.
Yn de jonge bosk waarden gongen makke. De jonge beamkes waarden nei beide kanten bûgd: sa ûntstie in soarte fan paad. Dêr waarden de bûgels mei beien yn hongen. Foar 1 oktober hie men de bûgels meastal te plak. Der wiene yn Gaasterlân hiel wat lysterfangers. Mei elkoar hiene se wol in miljoen bûgels mei strikken yn de bosken hingje.
Doe't yn 1918 it lysterfangen ferbean waard wie dat foar Gaasterlân in ramp.
foto links: de dúndoarn. foto's op deze pagina: Wikipedia en Wikimedia Commons.
