Vinken in Damwoude.
De gewone vink, ook wel schelvink genoemd, is een vrij bekend vogeltje. Vroeger een populaire vogel voor in een kooitje. Veel werden er dus gestroopt o.a. door gebruik te maken van een z.g.n. blinde vink. Deze werd door het plaatsen van een kapje over de ogen, gestimuleerd om te zingen, waardoor soortgenoten in de val werden gelokt. Deze vallen liepen uiteen van een simpel vangzeefje tot een complete vinkenbaan. Deze vinkenbanen worden nu vooral aan de westkust van Nederland nog gebruikt voor ringonderzoek.
In veel Nederlandse woorden of gezegden komen we de naam vink tegen. Een blinde vink ligt tegenwoordig bij de slager, evenals een slavink. “Op het vinkentouw zitten” komt ook van zo'n vinkenbaan. Een goudvinkje is een gelukstreffer, enz. enz.
Terug naar Damwoude en omstreken. Hoewel de vink een duidelijke voorkeur heeft voor dennenbomen, broedt de vink ook in onze omgeving, hoewel niet in grote getale. Coniferen en sparren bieden een ideale nestgelegenheid. Man en vrouw zijn duidelijk van verenkleed te onderscheiden. De man is bijna paarsrood op borst en buik, terwijl de vrouw meer groenbruin tot beige op die plaatsen gekleurd is en wel iets op een vrouwtje huismus lijkt.
Er zijn in de wereld veel verschillende vinkensoorten of wel vinkachtigen. In Nederland hebben we naast de vink de meest nauwe verwant, de keep. Deze broedt zelden in Nederland, maar meer in Scandinavië en Oost-Europa, waar ook het overgrote deel van de gewone vinken leeft. Kepen zie je in sommige winters in kleine groepjes in Damwoude, meestal in gezelschap van vinken. De mannetjes zijn soms prachtig oranje gekleurd.
Daarnaast hebben we nog de goudvink die de laatste jaren steeds vaker in Damwoude wordt gesignaleerd. Met name in het vroege voorjaar zitten ze vaak in tuinen waar krentenboompjes staan. Zij zijn n.l. verzot op de knoppen van deze fraaie voorjaarsbloeier. Slechts zelden in onze directe omgeving wordt de appelvink waargenomen. Deze vogel is uitgerust met een joekel van een snavel waarmee hij moeiteloos kersenpitten kraakt. Je kan je voorstellen dat een mensenvinger een zacht eitje voor hem is. Daarom is het uitkijken bij het vastpakken van zo'n vogeltje. Dat vastpakken deed ik afgelopen zomer, toen ik er eentje in onze tuin ving. Niet eerder had ik hier één waargenomen. Het betrof een vrouwtje met een broedvlek, wat betekent dat zij een legsel had. Heeft iemand deze vogel vaker in Damwoude gezien en weet waar zij gebroed hebben?
Nog exotischer is de kruisbek, een vogel met een gekruiste snavel die dit instrument gebruikt om zaden uit dennenappels te peuteren. Afgelopen najaar was er een invasie van deze vogels die normaliter ook meer noord en oostelijk van Nederland voorkomen. Eens in de zoveel jaar is er een soort invasie. Zo'n invasie wordt vaak veroorzaakt door een uitermate goed broedseizoen, waardoor er veel jongen naar nieuwe broed- en voedselgebieden op zoek gaan. Ook kan het zijn dat er onvoldoende voedsel is gegroeid in de bossen van Scandinavië en Oost Europa. In september zag ik een groep van ongeveer 20 kruisbekken vlak over ons huis vliegen. Op diverse plaatsen in Nederland werd een enkele witbandkruisbek gesignaleerd. Deze lijkt veel op de gewonde kruisbek, maar heeft twee brede witte strepen in de vleugel en is een zeldzame verschijning in Nederland.
Zijn er in onze omgeving meer kruisbekken gezien de laatste tijd?
In onze tuin ringde ik de laatste jaren ongeveer 150 vinken. Daarnaast 5 kepen, 1 goudvink en 1 appelvink.
Noemenswaardige terugmeldingen heb ik tot nu toe niet gehad, maar zullen ongetwijfeld eens komen, want deze soorten kunnen behoorlijke afstanden afleggen.
Uiteraard ga ik er van uit dat door de lezers gevonden vogeltjes, altijd gecontroleerd worden op het dragen van een ring. Zo ja, dan graag even doorgeven aan mij of aan de voorzitter van de vogelwacht.
Harry de Boer 0511-425133 / harrydeboer@hetnet.nl
foto links: de vink.
